Hoe kun je een boek uitgeven?

Een groot aantal Nederlanders droomt ervan om een boek uit te geven. Online als e-book, of pronkend in de etalage van een fysieke boekwinkel. Behoor jij ook tot die doelgroep? Heb je een boek geschreven dat je graag wilt uitgeven, of ben je van plan om binnenkort een boek te gaan schrijven? Dan is dit artikel zeker de moeite waard. We bespreken namelijk hoe je een boek kunt uitgeven, zowel via een uitgever als in eigen beheer. 

Hoe kun je een boek uitgeven?

Als je een boek wil uitgeven zijn er in grote lijnen twee opties: via een uitgever of in eigen beheer. Daartussenin bestaan er tussenvormen, waarbij je het boek deels zelf, deels met behulp van een uitgever of dienstverlener uitgeeft. Vervolgens ontstaan de volgende mogelijkheden om een boek uit te geven:

1. Via een uitgever
   • Traditionele uitgever
   • Internetuitgever
   • Dienstverlenende uitgever
   • 50/50 uitgever
   • Bemiddeling van een literair agent
2. In eigen beheer
   • Digitaal of traditioneel
   • Met hulp van self publishing platform
   • Met hulp van ingehuurde experts

In de volgende alinea’s zullen we dieper ingaan op de twee hoofdopties: uitgeverij of in eigen beheer uitgeven. Ook de ‘tussenvormen’ komen her en der ter sprake. Bereid je in elk geval voor op een pittig proces. Want het schrijven van een boek is een enorme uitdaging, maar het uitgeefproces is ook erg pittig!

Boek uitgeven via een uitgeverij

De traditionele manier om je boek uit te geven is via een uitgeverij. Je boek uitgeven via een uitgeverij is fantastisch, omdat zij alles uit handen nemen: redactie, correcties, vormgeving, de verkoop en promotie. Je kunt deze dingen uit overlaten aan de expert en hoeft je minder zorgen te maken dan wanneer je het boek zelf uitgeeft. Toch zijn er redenen om niet voor een uitgeverij te kiezen en in plaats daarvan het boek zelf uit te geven. Ten eerste zijn uitgeverijen zeer nauwkeurig. Ze ontvangen ontzettend veel manuscripten (boeken in wording) en nemen maar een paar in behandeling. Als je eenmaal wordt ‘geaccepteerd’ kan het ontzettend lang duren voordat het boek daadwerkelijk gepubliceerd wordt. Bovendien houd je minder geld over aan de verkoop en heb je mogelijk minder zeggenschap over het boek. Aan de andere kant: het scheelt tijd, geld en gedoe. Zoals beloofd, staan we nog kort stil bij de tussenvormen. Want tussen de klassieke uitgever en eigen beheer zit nog een wereld aan mogelijkheden!

Via een internetuitgever

Internetuitgevers verkopen boeken digitaal, uit naam van de schrijver. Dat betekent overigens niet dat jouw boek niet fysiek wordt uitgegeven. Via printing on demand worden boeken pas uitgegeven als er vraag naar is. Dus in theorie staat 1 bestelling gelijk aan 1 oplage. Meestal promoten ze de boeken op hun eigen website en via het Centraal Boekhuis (CB). Hier betaal je weinig tot niets voor. Maar… voor niets gaat de zon op. Als je extra diensten af wilt nemen, of een e-book aan wil maken, dan moet je extra betalen. Bekende internetuitgevers in Nederland zijn Boekscout en Free Musketeers.

Via een dienstverlenende uitgeverij

Heb je wel eens gehoord van een dienstverlenende uitgeverij? Dat is een organisatie die dezelfde diensten als een traditionele uitgever aanbiedt. Je betaalt voor deze diensten, maar daar krijg je ook veel voor terug. Allereerst een kritische blik, niet alleen ten aanzien van de inhoud maar ook zeker wat betreft alle commerciële mogelijkheden. Hierdoor heb je meer kans dat je boek goed verkocht wordt! Elke dienstverlenende uitgeverij hanteert een andere aanpak met bijbehorend kostenplaatje. Het loont om van te voren verschillende uitgeverijen te vergelijken en te kijken waar jouw boek het beste tot z’n recht komt.

Via een 50/50-uitgeverij

Wil jij graag het risico en de kosten delen met een uitgever? Wellicht past een 50/50 uitgeverij goed bij jou. Deze uitgevers dekken 50% van de kosten voor het uitgeven en vangen daarnaast 50% van de opbrengsten. Het zijn vaak hoge investeringen (zo’n €5000), maar de kosten haal je er bijna altijd uit. Omdat de uitgeverij zelf geld in het boek heeft zitten, zullen ze er alles aan doen om de verkoop te stimuleren. Dat spekt regelrecht hun eigen rekening.

Bemiddeling van een literair agent

Kom je er niet uit met een uitgever? Heb je geen idee hoe je binnenkomt bij uitgevers? Vraag je je af welke uitgeverij bij jou en bij je boek past? Schakel de hulp in van een literair agent! Deze partijen bemiddelen als het ware tussen schrijvers en uitgeverijen. Je kunt ze zien als een matchmaker, maar dan niet voor romantische relaties, maar voor boekpublicaties.

Zelf boek uitgeven (in eigen beheer)

Een boek uitgeven in eigen beheer is zo ongeveer het tegenovergestelde van een boek uitgeven via een uitgever. Dat is handig wanneer je geen uitgever kunt vinden die interesse toont, of wanneer je geen zin hebt om de verdiensten te delen met de uitgever. Wees er echter wel op voorbereid om de handen uit de mouwen te steken! Waar een uitgever alles voor jou regelt, moet je nu alles zelf doen: van redactie tot verkoop. Dat betekent dat je persoonlijk investeert in het boek. Als het boek succesvol is, kun je hier flink aan verdienen. Onder de streep houd je meer over aan de verkoop van het boek dan via een uitgever. Maar het tegenovergestelde scenario kan helaas ook werkelijkheid worden… Je boek verkoopt slecht waardoor je een deel van je investering kwijt bent. Gelukkig zijn er tegenwoordig een aantal manieren hoe je het boek uit kunt geven zonder heel veel risico te lopen. Dat wordt mede mogelijk gemaakt door:

• Technologie. Je kunt een hoop kosten, risico’s en moeite besparen door een boek enkel digitaal uit te geven. Daarnaast is het tegenwoordig mogelijk om het boek pas te printen als het daadwerkelijk wordt besteld of verkocht. Hierdoor wordt je geld veel gerichter uitgegeven.
• Tussenvormen. Je kunt het boek voor een groot gedeelte zelf uitgeven, maar hulp vragen bij bepaalde aspecten.

Zelf uitgeven via het internet

We hebben het al kort aangestipt, maar door je boek digitaal uit te geven, bespaar je veel geld wat betreft drukken, distributie en opslag. Daarnaast is het relatief eenvoudig om je boeken zelf aan te bieden bij bepaalde online boekenwinkels zoals Amazone. Overigens is het een behoorlijke uitdaging om je lezerspubliek te vinden op deze websites, want het aanbod is ontzettend groot. Daarom moet je extra energie steken in de promotie van het boek.

Zelf uitgeven met hulp van een self publishing platform

Uitgeven in eigen beheer is niet iets wat je per definitie in je eentje hoeft te doen. Er zijn bedrijven die jou daarmee kunnen helpen, de zogeheten self publishing platforms. Hierbij verzorg je zelf redactie en vormgeving waarna deze partijen ervoor zorgen dat het boek via printing on demand bij de lezer belandt. De kosten hiervoor zijn heel laag, hoewel het duur is om je eigen boeken in te kopen als het niet via het platform gaat. De bekendste platforms in Nederland zijn Plumbo, Lulu, Mijnbestseller en Brave New Books.

Zelf uitgeven met behulp van ingehuurde experts

Een boek uitgeven vraagt veel van je. Je hebt vaardigheden en kennis uit verschillende disciplines nodig. Daarom ben je soms genoodzaakt om hulp van experts, zoals freelancers, in te schakelen. In onderstaande alinea bespreken we wat je allemaal moet doen als je een boek uit gaat geven. Wellicht krijg je dan meteen een beeld van wat je zelf wilt doen, en wat je wilt uitbesteden.

Waar moet je op letten als je zelf een boek uit gaat geven?

Als je een boek hebt geschreven valt er een last van je schouders: het is af! Je bent enthousiast en hebt zin om het uit te geven. Houd er echter rekening mee dat het heel veel werk is om een boek in eigen beheer uit te geven. Er zijn ontzettend veel dingen waar je rekening mee moet houden en veel zaken die je moet regelen. Om alvast een beeld te schetsen van wat er allemaal moet gebeuren, zetten we de belangrijkste aspecten op een rij. Let op: onderstaande lijst is een generiek stappenplan. Je moet je goed in iedere stap verdiepen om te kijken wat de beste mogelijkheid is voor jouw boek.

• Boek moet ‘af’ en foutloos zijn. Boeken die je wil uitgeven moeten vrij zijn van taal-, spel- en grammaticafouten. Bovendien moet het verhaal inhoudelijk kloppen. De zinnen moeten lopen, de verhaallijnen moeten duidelijk onderscheiden worden et cetera. Bij een uitgeverij heb je vaak een redacteur die dit soort dingen na loopt, maar als je het boek in eigen beheer uitgeeft, ben je zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van het eindproduct. Het helpt om een aantal mensen het boek te laten proeflezen. Opmerkingen, aandachtspunten en andere vormen van feedback moeten worden genoteerd, zodat jij ze eventueel kunt verbeteren. Als je er weinig vertrouwen in hebt kun je ook op eigen gelegenheid een redacteur inhuren, al is dit vaak een prijzige aangelegenheid. Deze worden verbeterd, dan wel aangemerkt als aandachtspunt.
• Vorm van het boek. We zeggen altijd wel ‘don’t judge a book by it’s cover’, maar stiekem doen we het altijd. Een grijs, groezelig boek kan nog zo’n kleurrijke inhoud hebben, het verkoopt niet. Althans, het haalt nooit z’n potentieel. Daarom is het enorm belangrijk om goed na te denken over de vormgeving van je boek. De kaft moet er uiteraard goed uitzien, met de juiste kleurstelling, afbeeldingen en fonts. Ook moet je knopen doorhakken wat betreft de achterflap van het boek. De tweede stap in de vormgeving aan de binnenkant van het boek. Welk lettertype ga je gebruiken, welke opmaak kies je? Veel schrijvers huren iemand in voor de opmaak van het boek. De buitenkant van een boek bepaalt of een lezer zich aangetrokken voelt tot het boek, en de binnenkant bepaalt vervolgens de leeservaring.
• Productie van het boek. Laat je het boek drukken? Dan moeten er keuzes gemaakt worden qua papiersoorten, bindwijzen, lijmsoorten en dergelijke. Deze keuzes maak je bijna nooit, tenzij je al meerdere boeken hebt uitgegeven. Het kan helpen om jouw eigen boekenkast te bekijken en de boeken op vorm (geen inhoud!) te beoordelen. Overigens kun je ook hulp vragen bij de drukkerij. Laat je het boek niet drukken maar maak je er een online versie van? Dan moet je ervoor zorgen dat het boek in een veilig bestand wordt gegoten. Een bestand dat je kunt lezen op e-Readers, mobiele telefoons en tablets, maar wat je niet zo snel (illegaal) kunt verspreiden.
• Promotie en marketing. Het boek moet goed gepromoot worden om uiteindelijk op de (digitale) boekenplank van lezers te belanden. Voor veel schrijvers is dat niet zo makkelijk, omdat het een heel commercieel proces is. Gelukkig zijn er ontzettend veel (freelance) journalisten die jou bij dit proces kunnen helpen. Als je geen geld hebt om hierin te investeren, dan kun je de promotie ook zelf op je nemen. Dat doe je door een marketingplan op te stellen. In dit marketingplan staat hoe je het boek in de markt wil brengen. Met welke boodschap, afbeeldingen, via welke kanalen, voor welke doelgroepen et cetera. Waar een wil is, is een weg! Er is online ontzettend veel informatie beschikbaar over promotie van allerlei producten, waaronder boeken.
• ISBN aanvragen. Een ISBN-nummer is verplicht als je een boekhandel wilt verkopen, hetzij offline, hetzij online. Zodra je een ISBN-nummer hebt wordt je boek opgenomen in de NBD Bilion en in het Centraal Boekhuis. Het is niet erg moeilijk om een ISBN aan te vragen. Je kunt een online formulier invullen dat redelijk voor zich spreekt. Het is echter wel een belangrijk aspect dat je absoluut niet over het hoofd mag zien als je zelf een boek gaat uitgeven!
• Distributie. Waar ga je de boeken verkopen? In boekhandels of via het internet? Hoe leg je contact met de verkopers, wat spreek je af qua prijzen, hoe komen de boeken in hun voorraad terecht et cetera? Allemaal dingen waar je over na moet denken. Wees daarnaast voorbereid op potentiële teleurstellingen. Niet elke boekhandel zal jouw boek automatisch in het assortiment accepteren. Overigens kun je het boek ook op eigen gelegenheid gaan verkopen. Je moet dan goed nadenken over de betaling, verpakking én de verzending van het boek.

Zelf boek uitgeven kost geld!

Het uitgeven van een boek kost altijd geld. Als je het uitgeeft via een uitgeverij verdien je relatief weinig aan een boek, maar als je het zelf uitgeeft gaat er ook een flink deel van de marge af. Dat komt omdat je bepaalde kosten moet maken. bijvoorbeeld voor promotie, drukwerk, distributie et cetera. Daarnaast laten de meeste schrijvers zich vroeg of laat professioneel ondersteunen door een redacteur, marketeer, distributeur of een andere discipline. Maak van te voren een berekening hoeveel geld je (denkt) nodig te hebben, en investeer het geld daarna op een wijze manier. Wij raden aan om niet te veel te rekenen op toekomstige inkomsten van het boek. Boekenverkoop is behoorlijk grillig. Soms verkoopt een inhoudelijk fantastisch boek heel slecht, terwijl een minder goed boek ineens een best seller wordt. Investeer daarom alleen met geld dat je daadwerkelijk beschikbaar hebt. Het is zonde om je in de schulden te steken voor een boek dat potentieel nooit iets oplevert…

Maar hoe kom je aan voldoende geld voor je boek? Steeds meer startende ondernemers maken gebruik van crowdfunding. Heb je een goed idee, nieuw product of een mooi boek dat je wil uitgeven? Crowdfunding kan wel eens dé oplossing zijn om je financiering rond te krijgen. Het is helaas wel een beetje lastig om te voorspellen wat een investeerder ervoor terug krijgt. Een boek blijft altijd een gok voor investeerders. Naast crowdfunding kun je er daarom voor kiezen om een zakelijke of persoonlijke lening af te sluiten, of om te sparen tot je voldoende geld hebt om je droom na te jagen en het boek uit te geven.

Infographic: stappenplan boek uitgeven

We willen dit artikel graag afsluiten met een infographic, die is samengesteld door het self publishing platform Pumbo, in samenwerking met schrijfcoach Door de Fline. De infographic toont een tijdlijn van alle gebeurtenissen en stappen die je moet nemen als je een boek gaat uitgeven. Soms helpt het om een complex proces visueel voor je te zien!

Dit artikel is geschreven door Anne von Gleich

Anne is freelance tekstschrijver en content marketeer bij Sans Plus. Met oog voor detail en hart voor de doelgroep brengt ze elk verhaal tot leven.

Website LinkedIn