Dik.nl bevat affiliate links. We ontvangen mogelijk een commissie als u een aankoop doet via deze links.

Glutenvrij dieet; alles wat je moet weten

Glutenvrij dieet; alles wat je moet weten

Laatst bijgewerkt: 5 oktober 2022

Een glutenvrij dieet werd oorspronkelijk gevolgd door mensen met coeliakie, ofwel glutenintolerantie. Tegenwoordig zijn deze diëten ook onder mensen zonder intolerantie voor gluten een trend. Is dit gezond en wat is het beste dieet zonder gluten? In deze blog zochten we alles voor je uit, omdat er online ontzettend veel informatie te vinden is over dit onderwerp. Daar zitten ook veel blogberichten bij van mensen die ervan overtuigd zijn dat gluten voor veel mensen (ook zonder coeliakie) schadelijk zijn. In dit artikel maken we je een stukje wegwijs en lees je welke producten je beter in de schappen kan laten staan.


Wat zijn gluten en wie moeten er een glutenvrij dieet volgen?

Gluten zijn de mix van eiwitten die van nature voorkomen in verschillende granen. Omdat granen veel gebruikt worden, kom je gluten in allerlei producten tegen. Denk bijvoorbeeld aan brood, pasta, beschuit, crackers, koek, gebak, macaroni en vermicelli. Daarnaast kunnen gluten voorkomen in verschillende bindmiddelen, die gebruikt worden in aangemaakt gehakt, soep en soms worst.

In deze granen zitten gluten:

  • Tarwe (ook spelt)
  • Rogge
  • Gerst (gort)
  • Haver: kan gluten bevatten door ‘verontreiniging’ met glutenbevattende granen
  • Quinoa: kan gluten bevatten
  • Boekweit: kan gluten bevatten

Haver, quinoa en gluten bevatten van zichzelf geen gluten, maar komen vaak in aanraking met granen die dat wel doen. Daardoor bevatten ze toch gluten, tenzij duidelijk op een verpakking is aangegeven dat dit niet zo is.

Als je een glutenvrij dieet volgt, kan je dus een aantal producten niet eten. Je kan glutenvrije producten herkennen aan een logo, zoals hieronder.

https://nl.pinterest.com/pin/380272762278886869/

Aandoeningen waarbij je geen gluten kunt verdragen

De bekendste reden om een glutenvrij dieet te volgen, is van oorsprong coeliakie. Dit is glutenintolerantie. Mensen met deze aandoening die toch gluten eten, krijgen te maken met vervelende darmklachten na het eten van producten of maaltijden met gluten.

Ook misselijkheid, bloedarmoede, somberheid en slechte ontlasting (diarree of juist verstopping) komen voor.
Een glutenintolerantie wordt vastgesteld aan de hand van een darmbiopt. Dit is de enige betrouwbare manier om onomstotelijk vast te stellen of je te maken hebt met coeliakie.
Andere medische aandoeningen waardoor je gluten niet goed verdraagt, zijn:

  • NCGS: dit staat voor non-celiac glutensensitivity. Dit betekent dat je niet glutenintolerant bent, zoals bij coeliakie, maar dat je wel gevoelig bent voor klachten na het eten van gluten. Deze klachten kunnen lijken op, of overlappen met, de symptomen van coeliakie. Daarnaast kunnen mensen met NCGS last hebben van chronische vermoeidheid, hoofdpijn gewrichtspijn en een tintelend gevoel in de ledematen. NCGS kan niet medisch worden vastgesteld, maar de diagnose kan wel worden gesteld door een aantal weken strikt glutenvrij te eten.
  • Dermatitis herpetiformis: jeukende blaasjes, bultjes en blaren op de buitenkant van je ellebogen, op je knieën, schouders en billen. Dit wordt ook wel de ziekte van Dühring genoemd. Net als coeliakie kunnen mensen met deze ziekte gluten niet goed verdragen. Dermatitis herpetiformis wordt vastgesteld door de dermatoloog en vervolgens door een maagdarmspecialist. De dermatoloog neemt een huidmonster bij je af, van een stukje gezonde huid. Als er antistoffen worden gevonden (immuunglobuline), dan word je doorverwezen naar de maagdarmspecialist, die een darmbiopt afneemt.

Bij zowel coeliakie, als NCGS en de ziekte van Dühring, moet je een glutenvrij dieet volgen.
Bij NCGS moet je een  glutenvrij dieet voor de diagnose al volgen, omdat kijken of de symptomen wegblijven tijdens glutenvrij eten, de enige manier is om vast te stellen of je gevoelig bent voor gluten.

Andere redenen om te minderen met gluten, of een glutenvrij dieet te volgen

De medische redenen om een glutenvrij dieet te volgen, zijn duidelijk. Hierbij geldt – en dan vooral bij coeliakie – dat je de gluten volledig weg moet laten. Bij mensen die intolerant of gevoelig zijn voor gluten, veroorzaakt het eten dusdaning vervelende (en ernstige) klachten dat het blijven eten van gluten zou betekenen dat de gezondheid van deze mensen achteruit gaat.

Door de trends van gezond en biologisch eten, zijn gluten flink in de belangstelling komen te staan. Zelfbenoemde deskundigen stellen dat gluten tegenwoordig een stuk agressiever zijn dan vroeger. Bij verscheidene mensen zou er hierdoor een ‘lekkende darm’ ontstaan, door de aanwezigheid van gliadine. Deze stof zou in je lichaam worden omgezet in zonuline, wat kleine gaatjes in je darmwand veroorzaakt. Hoewel dit niet uitgesloten is, is het nog niet officieel bewezen.

Wat nooit kwaad kan, is om brood te eten van goede kwaliteit. Tegenwoordig zijn er steeds meer biologische bakkers te vinden die eenvoudig, puur en eerlijk brood aanbieden. Je zou ervoor kunnen kiezen om ander brood te kopen, in plaats van volledig glutenvrij te eten. Dit is veiliger, omdat er bij volledig glutenvrij eten behoorlijk wat komt kijken.

Sterker nog, glutenvrij eten zonder medische indicatie kan schadelijk zijn voor je gezondheid. Ondanks de vele beweringen en blogs op dit gebied, kan je dit dus beter niet doen.


Waarom is het belangrijk om een goed glutenvrij dieet te volgen?

Er zijn twee belangrijke punten waarop je moet letten, als je op een verantwoorde manier glutenvrij wilt eten. In de eerste plaats is het, zeker als je (ernstige) klachten bij jezelf vermoedt, belangrijk om niet te gaan experimenteren met verschillende diëten. Het wordt anders steeds moeilijker om een diagnose te stellen voor een eventuele overgevoeligheid of ziekte.

De andere reden om een degelijk glutenvrij dieet te volgen, is dat er in granen vezels, vitaminen en mineralen zitten. Vezels zijn belangrijk voor je darmen, en de mineralen foliumzuur, ijzer, vitamine B1 en jodium zijn belangrijk voor het functioneren van je lichaam. Als je daar een tekort van opbouwt, krijg je gezondheidsklachten. Het is dus essentieel om toch granen te blijven eten, maar dan wel de juiste.

Waar haal je dan het beste, glutenvrije dieet vandaan?

Omdat je gezondheid voorop staat en het belangrijk is om niet zelf te experimenteren, is ons advies om in elk geval een diëtist te raadplegen. In het geval van coeliakie of de ziekte van Dühring, zal de arts je dit zeker adviseren.
Een andere duidelijke richtlijn voor glutenvrij eten wordt gegeven door het voedingscentrum. Daar gaan we in dit artikel verder op in.
Op de website www.glutenvrij.nl kan je ook allerlei informatie vinden, waaronder recepten, vakantietips en belastingtips. Glutenvrij eten is prijziger dan eten zonder glutenvrij dieet. Hiervoor kan je geld terugkrijgen van de belastingdienst. Voorwaarde om geld terug te krijgen, is onder meer dat je staat ingeschreven bij een erkende diëtist.


De beste basis voor een glutenvrij dieet komt van het Voedingscentrum.

Als je denkt dat gluten schadelijk zijn, kan je prima wat minder gluten eten. Ze helemaal weglaten is een ander verhaal. Dat kan je het beste doen met behulp van een erkende diëtist.
Het handige (en belangrijke) van het glutenvrije dieet dat je vindt op het voedingscentrum, is dat er verschillende suggesties worden gegeven voor glutenvrije maaltijden en producten, maar dan zonder granen weg te laten. Granen leveren belangrijke stoffen voor ons lichaam.

Deze gezonde, glutenvrije suggesties vind je op de website van Het Voedingscentrum

Het Voedingscentrum biedt een handig overzicht. Fijn, want er is heel wat waar je op moet letten bij een glutenvrij dieet. In de eerste plaats geven ze gezonde suggesties voor producten die van nature nooit gluten bevatten. Dit zijn bijvoorbeeld:

  • eieren
  • noten, zaden en pitten
  • groente en fruit
  • olie
  • melk
  • kwark en yoghurt
  • aardappelen
  • zilvervliesrijst
  • Nederlandse kaas van koeien, schapen en geiten
  • de granen amaranth, gierst, mais, sorghum en teff
  • glutenvrije havermout en quinoa
  • verse of gedroogde kruiden
  • onbewerkte vis en zeevruchten
  • onbewerkt vlees (gehaktballen worden nog weleens aangemaakt met gluten)
  • tofu tempeh en sojabrokjes
  • water, thee en koffie

Daarnaast geeft het Voedingscentrum praktische tips, zoals eerst het koken van een glutenvrije maaltijd, en daarna pas het koken van een maaltijd met gluten.

Tips voor glutenvrije producten en zelf brood bakken

Het Voedingscentrum geeft als advies om op de Receptenzoeker te zoeken naar lekkere, glutenvrije recepten. Wat veel mensen met glutenintolerantie ook doen, is zelf brood bakken. Dit is een prima oplossing, maar zorg er wel voor dat je bakkerszout toevoegt. Er is anders de kans op een jodiumtekort.

Hierom biedt het Voedingscentrum het beste glutenvrije dieet

Er zijn veel blogs over glutenvrije diëten geschreven, maar verantwoorde suggesties zijn moeilijk te vinden. Zelf experimenteren wordt door daadwerkelijk deskundige websites overal afgeraden. Het Voedingscentrum biedt het beste overzicht op het gebied van glutenvrij eten. Het praktische aan Het Voedingscentrum is het volgende:

  • Je krijgt handige tips om glutenvrije producten te herkennen.
  • Belangrijke tips voor zelf brood bakken.
  • Tips voor gezinnen met een gezinslid die lijdt aan coeliakie of een andere glutenaandoening
  • Suggesties voor gezonde, glutenvrije producten en recepten.
  • Adviezen om te zorgen dat je geen tekort opbouwt aan voedingsstoffen.
  • Alternatieven voor producten die je (waarschijnlijk) nog at voor er glutenovergevoeligheid of glutenintolerantie werd vastgesteld. Voorbeelden zijn glutenvrije volkorenpasta en glutenvrij volkoren brood.

Tot slot is het voordeel dat het Voedingscentrum een begrijpelijk, handig overzicht geeft, waar iedereen met een glutenaandoening mee uit de voeten kan.

https://nl.pinterest.com/pin/335096028509231122/?nic=1


Zelf experimenteren is niet verstandig met glutenvrij eten.

Gluten zijn de mix van verschillende eiwitten, die we tegenkomen in granen zoals tarwe, gerst en rogge. Ook in spelt zitten gluten. Hoewel glutenvrij eten een trend lijkt te worden, is het niet verstandig om gluten zonder medische reden, volledig weg te laten uit je voeding. Je loopt daarmee een risico op een tekort aan voedingsstoffen, zoals vitamine B1. Kortom, bloedarmoede.
Mensen die wel echt een dieet moeten volgen, zijn degenen die lijden aan coeliakie (glutenintolerantie), de Ziekte van Dühring (huidaandoening als gevolg van glutenintolerantie) of overgevoeligheid voor gluten. Voor deze mensen geldt dat ze altijd begeleid worden door een diëtist.

Het verantwoord weglaten van gluten uit je voeding is niet makkelijk. Er zijn niet allerlei verschillende diëten op dit gebied, en het is niet makkelijk. Dit komt doordat er in een aantal granen (waaronder ook die met gluten) belangrijke voedingsstoffen zitten waaronder vitamine B1, ijzer en foliumzuur.

Daarnaast is het weglaten van broodproducten riskant, vanwege een jodiumtekort. Dit tekort ontstaat door het bakkerszout dat je misloopt, want in zout zit jodium. Ben je toch bang dat er schadelijke gluten zitten in supermarktbrood, probeer dan een goede bakker te vinden die bakkerszout gebruikt en biologisch, eerlijk brood bakt.

Op het Voedingscentrum kan je het beste glutenvrije dieet vinden. Wat er ook op de website staat, is hoe je verantwoord brood kan bakken en kopen. Daarnaast staat er tips over waar je recepten kan vinden en tips voor gezinnen met iemand die geen gluten mag eten. Er worden allerlei gezonde, glutenvrije suggesties op gegeven.

Ook de website glutenvrij.nl is belangrijk en handig. Ook daar vind je tips voor je voeding, en ook adviezen voor aftrek van bijvoorbeeld de belastingdienst.


foto auteur Merel Kruit
Dit artikel is geschreven door Merel Kruit

Schrijft veel over natuur, gezondheid en huidverzorging en verdiept zich helemaal in een onderwerp. Woont in Rotterdam en werkt als freelance copywriter. Liefhebber van natuur en tegelijkertijd de stad. Schrijft in haar vrije tijd fictie en gaat graag naar concerten.

Website
Dit artikel is geplaatst in de volgende categorie(ën): Gezondheid Lichaam

Suggestie insturen

Opmerkingen, verbeteringen of suggesties op dit artikel? We horen graag van je zodat we de inhoud van dit artikel nog beter kunnen maken. Vul het onderstaande formulier in:


Tip van onze redactie

Copyright Dik.nl 2024 | DIK.NL geeft antwoord op je vraag