Wat is een oudedagsreserve en hoe werkt het?

Niet iedereen denkt er iedere dag aan om te sparen voor zijn oude dag. Toch kan het handig zijn om jezelf te verdiepen in de mogelijkheden die je hebt als je later bijvoorbeeld met pensioen gaat. Voor zzp’ers is het bijvoorbeeld niet vanzelfsprekend dat zij automatisch geld opzij leggen voor hun pensioen. Daarom is voor deze groep op mensen de oudedagsreserve in het leven geroepen. In dit artikel leggen we uit wat de oudedagsreserve precies is en wat je ermee kunt. 

Wat is de oudedagsreserve? 

De oudedagsreserve is een regeling die alleen geldt voor zelfstandig ondernemers. De regeling houdt in dat je als ondernemer voor de inkomstenbelasting jaarlijks een deel van de winst, die je behaald hebt met je onderneming, opzij mag zetten als een oudedagsvoorziening. Het gedeelte dat je opzij zet voor je oude dag wordt de oudedagsreserve genoemd. Dat je geld opzij zet betekent niet dat dat werkelijk het bedrag is dat je tijdens je pensioen in ontvangst kunt nemen. De oudedagsreserve is niets minder dan het uitstellen van de belasting die je moet betalen over de winst. Op korte termijn kun je op deze manier belastingvoordeel krijgen. Wel zijn er enkele voorwaarden waar je aan moet voldoen voordat je geld opzij kunt zetten voor de oudedagsreserve. 

Voorwaarden voor de oudedagsreserve 

Niet iedereen die zichzelf ondernemer noemt kan ook daadwerkelijk gebruik maken van de oudedagsreserve. De Belastingdienst heeft een aantal voorwaarden waar je aan moet voldoen voordat je dit kunt aanvragen. Als eerste is het belangrijk dat jij ook echt daadwerkelijk ondernemer bent voor de Belastingdienst en dus aangifte inkomstenbelasting moet doen. Daarnaast moet je voldoen aan het urencriterium, wat 1225 uur per jaar bedraagt. Dit is het aantal uren dat je bezig moet zijn met het eigen bedrijf, inclusief administratie, cursussen en onderzoek.

Als je voor de oudedagsreserve in aanmerking wilt komen, mag je daarnaast aan het begin van het kalenderjaar de AOW-leeftijd nog niet hebben bereikt. Een aantal bedrijfsvormen zijn niet in staat om de oudedagsreserve aan te vragen. Dit zijn bijvoorbeeld commanditaire vennoten die voor de inkomstenbelasting geen ondernemer zijn. Ook ondernemers die vallen onder de vennootschapsbelasting, zoals bv’s, zijn niet in staat om deze oudedagsreserve te vormen. 

Hoe is de oudedagsreserve opgebouwd?

Je bouwt de oudedagsreserve altijd alleen op voor jezelf. Dit houdt in dat je dit afzonderlijk van een eventuele (fiscale) partner opbouwt. Een partner kan wel aanspraak maken op de oudedagsreserve, maar deze partner moet dan zelf ook beschikken over een eigen onderneming. Wanneer je meerdere ondernemingen hebt, kun je de oudedagsreserve verdelen over de balans van al je ondernemingen.  

De oudedagsreserve is opgebouwd als een percentage van de winst die je als ondernemer in Nederland hebt behaald. In 2018 gold dat je maximaal 9,44% van je fiscale winst mocht reserveren voor de oudedagsreserve. Je betaalt dus altijd een bedrag dat in verhouding is met het geld dat je verdiend hebt met de onderneming. Er is ook een maximumbedrag dat kan worden toegevoegd aan de oudedagsreserve. In 2018 was het maximumbedrag dat je kon reserveren voor de oudedagsreserve 8.775 euro. Dit bedrag wordt ieder jaar opnieuw vastgesteld of gewijzigd door de Belastingdienst. Heb je ook nog pensioenpremies als bedrijfskosten geboekt, dan wordt dit verminderd met het bedrag dat wordt gereserveerd voor de oudedagsreserve. Ook mag de oudedagsreserve door de toevoeging aan het spaarpotje niet uitkomen boven het ondernemingsvermogen. Hoeveel het bedrag is dat je toevoegt aan de oudedagsreserve mag je zelf bepalen, zolang het onder het maximum percentage en maximumbedrag blijft. Elk jaar kun je vervolgens een bedrag toevoegen, maar dat is niet verplicht. 

Rekenvoorbeeld
Stel dat je in een bepaald jaar € 80.000 winst maakt. Hiervan mag je dus maximaal 9,44% toevoegen aan je oudedagsreserve. Dit bedrag is € 7.552 en is hiermee dus minder dat het maximale bedrag van € 8.775. Je kunt dit jaar dus gebruikmaken van het volledige bedrag dat je als oudedagsreserve kunt reserveren. 

Afname van de oudedagsreserve 

De oudedagsreserve kan ook afnemen. Bijvoorbeeld wanneer je besluit om de oudedagsreserve om te zetten in een lijfrente. Je kunt de belastingdienst dan een verzoek indienen om het bedrag ter waarde van de lijfrente in mindering te brengen op de oudedagsreserve. Daarnaast mag het bedrag van de oudedagsreserve niet hoger zijn dan het ondernemingsvermogen, wanneer zich enkele situaties voordoen. Zo mag het ondernemingsvermogen niet lager zijn dan de reserve wanneer je onder andere de onderneming geheel of gedeeltelijk staakt, wanneer je op 1 januari van het kalenderjaar de AOW leeftijd bereikt of wanneer je in dit kalenderjaar of het vorige kalenderjaar niet aan het urencriterium hebt voldaan. 

Oudedagsreserve omzetten in lijfrente of pensioen 

De Belastingdienst wil niet dat jouw oudedagsreserve hoger wordt dan die ondernemingsvermogen. Een manier om dat te voorkomen is om het volledige bedrag van je oudedagsreserve om te laten zetten in bijvoorbeeld een lijfrente of pensioen. Zo kun je onder andere een bankspaarrekening openen en dit geld opzijzetten tot het moment dat je met pensioen gaat. Op het moment dat je het geld bij aanvang van je pensioen laat uitkeren ga je pas inkomstenbelasting betalen over dit bedrag. Let dus altijd op dat je de oudedagsreserve niet ziet als een manier om minder belasting te betalen, maar echt als een manier om er later financieel iets beter bij te zitten. 

Is de oudedagsreserve gunstig? 

Het toevoegen van een deel van de winst aan de oudedagsreserve heeft als gevolg dat je de belastingplicht verlegt naar de toekomst. Hoewel je er dus in het heden geen belasting over hoeft te betalen, komt die plicht dus een stuk later wanneer je het geld aan jezelf laten uitkeren. Dan wordt het volledige bedrag wat in het potje van de oudedagsreserve zit, gezien als winst uit onderneming. Het is lastig te bepalen wat voor belastingvoorwaarden er in de toekomst zullen gelden. Het is daarom slim om dit bijvoorbeeld met een accountant uit te zoeken. Deze accountant is in staat om te adviseren wat het handigst is voor jouw situatie. Op die manier kun jij erachter komen of de oudedagsreserve gunstig is voor jou of dat je bijvoorbeeld beter een lijfrente of bankspaarrekening kunt afsluiten. 

Beëindiging Oudedagsreserve

Wat gebeurt er met de oudedagsreserve wanneer je stopt met de onderneming? 

Het is natuurlijk al vervelend genoeg als je om wat voor reden dan ook moet stoppen met je onderneming. Natuurlijk kan het ook zijn dat je liever geen ondernemer meer bent. Uiteraard heeft het ook invloed op je oudedagsreserve wanneer je stopt met je onderneming. Met het opheffen van je onderneming hef je eigenlijk ook direct je oudedagsreserve (gedeeltelijk) op. Dit betekent dat al het geld wat je tot dat moment hebt opgebouwd, in een keer als winst voor de onderneming wordt berekend. Dat maakt je dan verplicht om belasting te betalen over dit bedrag, omdat het op dat moment gezien wordt als inkomen uit de onderneming. 

Wat gebeurt er met de oudedagsreserve als je komt te overlijden? 

Iedereen loopt het risico om plotseling te overlijden, zo ook zelfstandig ondernemers. Eigenlijk gebeurt er in dat geval precies hetzelfde als wanneer de onderneming wordt opgeheven. Het tot dan toe gereserveerde bedrag wordt opgeteld bij de belastbare winst. Wanneer er niemand is die de onderneming overneemt, wordt de onderneming op dat moment opgeheven. Wanneer een eventuele (fiscale) partner de onderneming wel wil voortzetten en ook de bijbehorende oudedagsreserve wil overnemen, hoeft er niet te worden afgerekend. Het totaalbedrag blijft dan gewoon staan. Een partner moet hiervoor wel een verzoek indienen bij de belastingdienst. 

Alternatieven voor de oudedagsreserve 

Als ondernemer is de oudedagsreserve niet de enige optie die je hebt om een spaarpotje te creëren voor later. Ben je bijvoorbeeld eerder in dienst geweest bij een bedrijf, dan is het mogelijk om de pensioenregeling van de ex-werkgever door te laten lopen. Deze kun je maximaal 10 jaar na het beëindigen van je contract door laten lopen. De pensioenpremie die je dan betaalt is in ieder geval aftrekbaar. Het is wel verplicht om de voortzetting van de pensioenregeling van je oude werkgever direct na de beëindiging van het dienstverband te starten. Het is dus niet mogelijk om dit met terugwerkende kracht weer te activeren als je eenmaal gestopt bent. 

Daarnaast heb je als ondernemer de mogelijkheid om bijvoorbeeld te sparen door geld in je woning te stoppen, de onderneming in waarde te laten groeien of door heel ouderwets je geld op een spaarrekening te laten storten.  

Het is belangrijk om te sparen voor later. De oudedagsreserve maakt het ook voor ondernemers mogelijk om een spaarpotje op te bouwen voor wanneer ze met pensioen gaan. Wil je meer weten hoe je pensioen kunt opbouwen als zzp’er? Lees dan ons andere artikel waarin we schrijven over een zzp-pensioenfonds waarbij ook zelfstandig sparen, sparen bij de bank, beleggen en investeren aan bod komen.

Dit artikel is geschreven door Martijn Troch

Zelfstandig ondernemer bij Martijn Troch | Communicatie en Organisatie

LinkedIn