Hoe stel je een testament op?

Een testament is een notariële akte waarin de erfenis wordt verdeeld. Iedereen van 16 jaar en ouder kan een testament opstellen. Sterker nog, je doet er verstandig aan om hier tijdig mee aan de slag te gaan. Voor veel mensen roept het regelen van nalatenschap een hoop vragen op. Waarom en hoe stel je een testament op? Kun je dit zelf doen, of kan dat uitsluitend via de notaris? Wat moet er allemaal in het testament komen te staan? Is het verplicht om een testament op te stellen? Op al deze vragen geven wij in dit artikel uitgebreid antwoord. 

Hoe stel je een testament op?

Er zijn drie manieren om je testament op te stellen, namelijk:

1. Zelf testament schrijven (holografisch testament)
2. Zelf codicil schrijven
3. Testament laten schrijven (bij de notaris)

Je doet er verstandig aan om een testament op te stellen. Later in het artikel onder het kopje ‘redenen om een testament op te stellen’ wordt duidelijk waarom dat zo is. Nu is het eerst interessant om te kijken welke informatie je nodig hebt als je het document op (laat) stellen:

1. Vastleggen wie jouw erfgenamen zijn, welk deel zij erven en vanaf wanneer ze recht hebben op de erfenis (hier kan bijvoorbeeld een leeftijdsgrens aan verbonden zijn).
2. De voogdij van de kinderen. Wie zorgt er voor hen als beide ouders overleden zijn en de kinderen minderjarig zijn?
3. Wie is verantwoordelijk voor de afwikkeling van je testament. Moeten de erfgenamen dat onderling uitzoeken, of wijs je een executeur aan?
4. Wil je bepaalde schenkingen doen van goederen en/ of geld? Dan moet het testament voorzien zijn van een legaat.
5. Eventueel toevoeging van het codicil, waar je in onderstaande alinea meer over leest.

Zelf opstellen: holografisch testament

In theorie kun je het testament zelf schrijven of op laten stellen door de notaris. We snappen het heel goed als jij graag zelf het testament wil schrijven. Het is echter heel persoonlijk en jij weet zelf het beste welke informatie erin moet. Maar als jij geen notaris of andere passende juridische achtergrond hebt, dan wordt dit heel pittig. Je komt er algauw achter dat er in Nederland niet zoiets bestaat als een voorbeeldtestament of een template voor een testament. Het is namelijk zo dat het testament op individueel niveau wordt geschreven, in juridische taal. Dat is heel lastig. Daarnaast zal dit type document door de notaris geregistreerd en bewaard worden. Omdat dit maatwerk betreft, zal de notaris hier flink wat tijd in stoppen om dit proces in goede banen te leiden. Daarom is een zelfgeschreven (holografisch) testament vaak van minder goede kwaliteit en bovendien duurder dan een testament dat is geschreven door de notaris.

Zelf codicil schrijven voor uitvaart en verdeling van spullen

Ee codicil is een document waarin je vastlegt hoe spullen zoals sieraden, kleding of meubels verdeeld moeten worden. Hierin kun je geen geld of onroerende goederen/ registergoederen vastleggen, daarvoor heb je een testament nodig. Wel kun je hierin vastleggen hoe je de crematie of begrafenis voor je ziet. Om de codicil rechtsgeldig te laten zijn, moet het document aan enkele voorwaarden voldoen:

• Moet door degene zelf geschreven zijn
• Moet zijn voorzien van een datum van schrijven
• Moet zijn ondertekend door de schrijver

Men doet er verstandig aan om het codicil op een plek te bewaren waar het snel gevonden kan worden. Het kan ergens in huis zijn, maar het kan ook worden ondergebracht bij een notaris. Waar het ook wordt opgeborgen: het is verstandig om nabestaanden te wijzen op het bestaan en de bewaarplaats van het codicil, mocht je onverwachts komen te overlijden. Tot slot: het codicil kan op elk moment gewijzigd en/of nietig verklaard worden. Als je dat wil doen, dan moet je het document verscheuren en eventueel een nieuwe schrijven.

Testament laten opstellen bij notaris (aanbevolen)

De beste manier om een testament op te stellen is door naar de notaris te gaan. Hij of zij zal jouw wensen rondom de nalatenschap opnemen in de notariële akte, het testament. Vervolgens moet het testament zowel door degene die het testament maakt als door de erfgenaam worden ondertekend. Daarna moet de notaris het testament laten opnemen in het Centraal Testamentenregister. Een testament kan je altijd wijzigen of herroepen, maar dat moet altijd via de notaris gebeuren. Vervolgens blijft het testament bij de notaris in bewaring totdat de aanvrager overlijdt. Daarna komt het testament in handen van de erfgenamen of de executeur.

Notaris speelt altijd een rol!

Als we bovenstaande alinea’s naast elkaar leggen, dan zien we dat de notaris altijd een rol heeft bij het opstellen van een document. Sterker nog, zonder de rol van de notaris is een testament niet rechtsgeldig.

Redenen om een testament op te stellen

Over het algemeen stellen mensen een testament op om de regie over de erfenis in eigen handen te houden. Zelf bepalen wie wat erft na jouw overlijden. Hieronder volgen nog wat specifieke situaties wanneer het fijn of zelfs noodzakelijk is om een testament op te stellen.

Mogelijkheid om niet-bloedverwanten iets te laten erven

Het wetboek kent een aantal specifieke wetten rondom erfrecht en nalatenschap. Op het moment dat je geen testament opstelt, wordt de erfenis automatisch verdeeld over de door de wet aangewezen erfgenamen, familie met een bloedband (dus niet aangetrouwd). De wet is echter heel algemeen en sluit meestal niet volledig aan bij de voorkeuren van degene die overlijdt. Daarom kiezen veel mensen ervoor om middels een testament een andere verdeling van de erfenis te regelen. Dus je zou kunnen stellen dat je het testament gebruikt om af te wijken van de standaardwetten omtrent erfrecht en nalatenschap. Bijvoorbeeld als je niet getrouwd bent, maar je partner iets wil nalaten. Wil je meer weten over dit onderwerp? Lees dan ons uitgebreide dossier ‘wie erft wat bij overlijden’.

Mogelijkheid om voogdijregelingen te treffen

Wat gebeurt er met de kinderen als een of beide ouders overlijdt? Wie gaat er voor hen zorgen? Als ouder wil je natuurlijk weten dat je kinderen goed verzorgd worden na jouw overlijden. In een testament kun deze voogdijkwestie officieel laten vastleggen.

Mogelijkheid om executeur te benoemen

Een executeur is verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis. Dat betekent dat hij of zij het testament na overlijden in beheer neemt, en vervolgens alle bezittingen verdeelt onder de erfgenamen. In een testament heb je de mogelijkheid om een executeur aan te wijzen, dat kan een familielid of buitenstaander zijn. Bovendien leg je in het testament de precieze rechten en plichten van de executeur vast.

Mogelijkheid om legaat op te stellen

Met een legaat is het mogelijk om erfgenamen of buitenstaanders een duidelijk omschreven goed te schenken, zoals een boot, piano of een boekenkast. Daarnaast kun je via een legaat een bepaald genoemd geldbedrag aan iemand nalaten.

Mogelijkheid om bedrijfsopvolging vast te leggen

Heb je een eigen onderneming? Dan wil je vast en zeker graag regelen wat er met het bedrijf gebeurt na jouw overlijden. In een testament is er ruimte om dat soort zaken te regelen. Meer kunnen we op dit moment hierover niet zeggen. Het erfrecht omtrent ondernemingen is weer een vak apart. Als je hier meer informatie over wilt, dan raden we je aan om contact op te nemen met een expert op dit gebied. Dat kan een jurist of informatiebureau zijn.

Is het verplicht dat ik een testament opstel?

Veel mensen vragen zich af of een testament verplicht is. Dat is best begrijpelijk. Niemand heeft echt zin om na te denken over het einde van z’n leven. Daarnaast is het testament iets waar je echt even goed voor moet gaan zitten en over na moet denken. Al je relaties met de mensen om je heen passeren de revue, je moet ze allemaal beoordelen in het licht van jouw erfenis.

En nu de hamvraag… Is het verplicht om een testament op te stellen? Nee, dat is niet verplicht, maar wel verstandig. Als je overlijdt zonder testament, dan wordt het nalatenschap via de wet geregeld. Meestal strookt deze verdeling niet met jouw wensen en voorkeuren voor de erfenis. In ons uitgebreide dossier ‘wie erft wat bij overlijden‘ staat er een uitgebreide uitleg over ‘wie erft wat zonder testament’. Als je twijfelt over het wel of niet opstellen van het testament, raden we je aan om die alinea even goed te bestuderen.

Dit artikel is geschreven door Anne von Gleich

Anne is freelance tekstschrijver en content marketeer bij Sans Plus. Met oog voor detail en hart voor de doelgroep brengt ze elk verhaal tot leven.

Website LinkedIn