Wat is een onderhandse lening en waar moet je op letten?

Omdat het de afgelopen jaren steeds lastiger is geworden om een lening zoals een hypotheek of een zakelijk krediet af te sluiten kiezen steeds meer mensen voor een onderhandse lening bij familie of vrienden. Door deze manier van financieren kunnen ze toch hun droom verwezenlijken en vaak ook tegen gunstigere voorwaarden dan bij een bank of andere kredietverstrekker. Maar wat is nu precies een onderhandse lening en hoe zorg je dat zowel de geldverstrekker als de ontvanger voldoende zekerheid hebben? In dit artikel vertellen we je alles wat je moet weten over de onderhandse lening, wat de voor- en nadelen van deze leenvorm zijn en waar je allemaal op moet letten.

Wat is een onderhandse lening?

Een onderhandse lening is een lening waarbij geen bank of andere geldverstrekker is betrokken maar waarbij beide personen elkaar al kennen. Het gaat bijvoorbeeld om een geldlening tussen familieleden, zoals ouders en hun kinderen, of een lening die je bij een vriend of vriendin afsluit.

Enkele voorbeelden van onderhandse leningen zijn:

• Kinderen die bij hun ouders een bedrag lenen om een huis te kunnen kopen of een verbouwing uit te kunnen voeren.
• Ouders die onder gunstige voorwaarden een studielening met hun kinderen afsluiten
• Geld lenen van een familielid zodat je een eigen bedrijfje kunt beginnen.

De voordelen van een onderhandse lening

Een onderhandse lening kun je zowel privé als met een zakelijk doel afsluiten. Daarbij heeft een onderhandse lening veel voordelen in vergelijking met lenen bij een bank.

Ten eerste worden onderhandse leningen niet geregistreerd bij het Bureau Krediet Registratie (BKR). Daardoor kun je ook geld lenen wanneer een bank of andere geldverstrekker dat normaal gesproken zou weigeren. Maar ook wanneer je niet zo’n registratie wilt hebben omdat het nadelig kan zijn voor bijvoorbeeld een hypotheekaanvraag is een onderhandse lening een goede optie.

Een ander voordeel is dat je in goed overleg met de geldschieter betere voorwaarden kunt opstellen dan je bij een bank zou krijgen. Zoals bijvoorbeeld een langere periode om de lening terug te betalen dan normaal. Let op: de rente over de lening moet wel marktconform zijn. (Hier gaan we zo meteen dieper op in.)

Tot slot is het fijn dat je voor een zakelijke lening vooral een goed verhaal moet hebben. Je hoeft dus bijvoorbeeld geen bedrijfsplan op te stellen. Je moet vooral iemand hebben in je omgeving die vertrouwen heeft in jouw capaciteiten en wat je van plan bent om op te gaan zetten.

Nadelen van onderhands lenen

Natuurlijk kleven er ook nadelen aan onderhands lenen. Daar krijg je vooral mee te maken als het fout gaat en je de lening niet (op tijd) terug kunt betalen. Dan is het weliswaar vaak een mogelijkheid om opnieuw met elkaar te onderhandelen, maar niet zelden gaat dat gepaard met teleurstelling, schaamte en soms zelfs ruzie. Dat is al helemaal het geval wanneer echt alles misloopt en je de lening echt niet terug kunt betalen. Dat soort ellende met vrienden en familie zit je natuurlijk niet op te wachten en is ook niet waar je aan denkt wanneer je de lening afsluit. Maar het is wel verstandig om er van tevoren rekening mee houden dat een financiële domper tot de mogelijkheden behoort.

Waar moet je allemaal op letten?

Ook al worden leningen die onderhands zijn afgesloten niet gemeld bij het BKR, je moet je wel aan allerlei wettelijke bepalingen houden, vooral wanneer je van bepaalde belastingvoordelen wilt kunnen profiteren. Maar er zijn ook een aantal persoonlijke overwegingen die je moet maken voor je een onderhandse lening aangaat. Waar moet je bij het afsluiten van een onderhandse lening dus allemaal op letten?

Hanteer een rente die marktconform is

Een van de belangrijkste zaken om op te letten is dat je een rente afspreekt (en vastlegt) die marktconform is. Bij veel mensen bestaat het idee dat je bij een familielid extra goedkoop kunt lenen, maar dat klopt dus niet. Wil je de rente toch zo laag mogelijk houden? Kijk dan wat de laagste rente is die je bij een bank kunt vinden op het moment dat de lening ingaat en neem die rente als percentage dat je zelf hanteert.

Doe je dat niet, dan kan de Belastingdienst van mening zijn dat het niet om een lening maar om een gift gaat. Dat betekent dat je dan schenkbelasting moet betalen over het gehele leenbedrag. Je bent dan altijd duurder uit dan wanneer je gewoon een marktconforme rente had gekozen.

Stel een leenovereenkomst op

Het is heel belangrijk om de onderhandse lening op papier vast te leggen. Niet alleen voor jezelf, maar bijvoorbeeld ook bewijsstuk voor de Belastingdienst wanneer die twijfels heeft bij je aangifte inkomstenbelasting. Dit moet in zo’n leenovereenkomst staan om rechtsgeldig te zijn:

• Naam, adres en burgerservicenummer van zowel de geldverstrekker als de persoon die het geld leent.
• Het totale leenbedrag
• Het rentepercentage waartegen geleend wordt
• Hoe de lening plus rente terugbetaald zullen worden
• Wat de looptijd is van de lening
• De datum waarop de lening ingaat
• De handtekening van beide partijen
• Wat er zal gebeuren als de lening niet of niet op tijd wordt terugbetaald.

Je kunt ook van internet een voorbeeldovereenkomst downloaden en dat aanpassen naar je eigen situatie. Deze voorbeeldovereenkomsten vind je bijvoorbeeld op de website van de ABN-AMRO.

Vind je het belangrijk om het toch allemaal wat officiëler te maken? Dan kun je uiteraard ook bij een notaris terecht. Dan weet je zeker dat je de juiste keuzes hebt gemaakt en heb je een juridisch sluitend contract waarin met alle mogelijke scenario’s rekening wordt gehouden.

Leen geen geld uit om puur emotionele redenen

Tot slot speelt ook de emotionele factor bij een onderhandse lening vaak een grote rol. Ouders die hun kinderen een mooi huis gunnen zijn al snel geneigd een onderhandse lening te verstrekken om zo direct te kunnen helpen. En wanneer een vriend je om een lening vraagt om zijn droom van een eigen zaak te verwezenlijken is het lastiger om nee te zeggen dan bij iemand die je helemaal niet kent. Het gaat er echter niet alleen om dat je de andere persoon het beste gunt, het is ook belangrijk om het puur financiële deel niet uit het oog te verliezen.

De belangrijkste vraag om jezelf te stellen is: kan de ander het geld inderdaad terugbetalen? Je kunt als particulier nu eenmaal niet bij het BKR terecht en moet dus zelf inschatten wat de schuldenlast is van je vriend of familielid. Als het om een zakelijke lening gaat moet je daarom ook niet alleen vertrouwen hebben in de andere persoon (dat hebben we namelijk al snel bij een vriend of familielid) maar ook in de plannen die er op tafel liggen. Tot slot is het altijd het beste als de geldverstrekker zelf op het idee van een onderhandse lening komt, want als iemand je zelf benadert is dat vaak het teken dat die persoon nergens anders terecht kan. Tot slot moet je geen geld uitlenen dat je zelf heel hard nodig hebt, want dan kom je zelf ook in de problemen als de onderhandse lening onverhoopt niet wordt terugbetaald.

Dit artikel is geschreven door Dik de Graaf

Fanatiek blogger voor Dik.nl en altijd op zoek naar diepgang. Bijt zich helemaal vast in een onderwerp om alles tot in de puntjes uit te zoeken. Gek op reizen, sporten en lezen.

Website